Wahnik jest jednym z elementów mechanizmu zegarka występującym we wszystkich czasomierzach mechanicznych oraz w niektórych modelach zegarków kwarcowych. Oprócz funkcji stricte użytkowej pełnić może także rolę ozdobną, gdyż współczesne wahniki mogą występować w różnych kolorach, kształtach oraz być grawerowane. Czym jest wahnik w zegarku i jaką funkcję pełni?
Wahnik w zegarku – rola i rodzaje wahników
Wahnik z języka angielskiego nazywany jest rotorem. Jest to część zespołu naciągu automatycznego zegarka, którego zadaniem jest generowanie momentu obrotowego niezbędnego od naciągania sprężyny napędowej mechanizmu czasomierza.
Wahniki w zegarkach mogą przybierać różne kształty oraz formy jednak najczęściej spotykanymi są te o kształcie półkolistym. W celu uzyskania jak największego gabarytu wahnik umiejscawiany jest zwykle pośrodku mechanizmu zegarka. Jego centrum masy skupione jest po jednej stronie w stosunku do położenia łożyska. Pod wpływem naturalnego poruszania nadgarstkiem wahnik obraca się, dzięki czemu poprzez przekładnię zwalniającą możliwe jest naciąganie sprężyny napędowej mechanizmu.
Współcześnie występujące w zegarkach wahniki są dwukierunkowe oraz mają nieograniczony kąt obrotu. Taka konstrukcja wymaga jednak użycia dodatkowego elementu, tzw. nawrotnika, który powoduje naciąganie sprężyny przy ruchu wahnika w dowolnym kierunku. Wcześniej w czasomierzach najczęściej wykorzystywane były z kolei wahniki wstrząsowe obojowe jednokierunkowe, które charakteryzował niepełny kąt obrotu.
Wahniki ozdobne w zegarkach z transparentnym deklem
W dzisiejszych czasach jako wahniki bardzo często wykorzystywane są także mikrorotory. Są to niewielkie wahniki łożyskowane poza środkiem zegarka. Ich połączenie z bardzo modnym obecnie przezroczystym deklem zegarka pozwala użytkownikowi na podziwianie pracy mechanizmu czasomierza.
Ze względu na takie położenie oraz konstrukcję zegarka wahniki stały się dziś także istotnym elementem dekoracyjnym czasomierza. Producenci nowoczesnych zegarków z transparentnym deklem najczęściej korzystają z wahników barwionych. Na ich powierzchni umieszczane mogą być także efektowne grawery, spośród których najpopularniejsze przedstawiają logo producenta. Szczególnie atrakcyjnie prezentują się także zegarki z wahnikami szkieletowymi. Niektóre wahniki przybierać mogą również kształt przedmiotu nawiązującego do symboliki danej marki lub nazewnictwa konkretnego modelu czasomierza.
Wahniki ozdobne z praktycznego punktu widzenia znajdziemy wyłącznie w zegarkach wyposażonych w przezroczysty dekiel. Modele czasomierzy posiadające z kolei stalowy, klasyczny dekiel najczęściej kryją w swoim wnętrzu tradycyjne, niezdobione wahniki, które pozostają niewidoczne na zewnątrz.
Mechanizm zegarka a obecność wahnika – jakie zegarki wyposażone są w wahnik?
Wahniki występują głównie w zegarkach mechanicznych, których konstrukcja mechanizmu wymaga ich wykorzystania. Wbrew jednak pozorom, niektóre zegarki z mechanizmem kwarcowym także mogą być wyposażone w wahnik. Element ten znajdziemy m. in. w zegarkach kwarcowych autokwartz/kinetic japońskiej marki Seiko.